| |
- "Burada Cumhuriyet yok…kendi başımızın çaresine bakmalıyız."
- ―Shmi Skywalker Lars
Dış Halka, Dış Halka Dünyaları ve diğer bir adıyla Dış Halka Sistemleri olarak da bilinen Dış Halka Bölgeleri, Orta Halka'nın dışında bulunuyordu. Dış Halka; Vahşi Uzay ve Bilinmeyen Bölgeler'den önce galaksinin en az nüfuslu ve keşfedilmiş bölgesiydi. Galaksideki en büyük bölge olan Dış Halka kültürel açıdan zengin ve düzensiz, ilkel sınır gezegenlere sahipti.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
- "…Görüyorsun ya Cumhuriyet'in sorunu bu işte. Merkez'de her şey mükemmel, insanlar sağlıklı, zengin ve mutlu. Ancak burada, Halka'da her şey kolay değil."
- ―Darth Bane
Cumhuriyet öncesi devir[değiştir | kaynağı değiştir]
Galaktik tarih boyunca YSÖ 25.053'te Galaktik Cumhuriyet'in kurulmasına kadar Dış Halka'nın kültürleri ve tarihi hakkında çok az şey biliniyordu.[21] Bu devir sırasında Kwa'lar gezegenler arasında ışınlanmalarını sağlayan Sonsuz Kapılar geliştirirken Gree Anklavı ise en yüksek dönemine erişti.[21] YSÖ 30.000'den YSÖ 25.200'e kadar Rakatan Sonsuz İmparatorluk'u Tatooine, Dantooine ve Honoghr dâhil birçok Dış Halka gezegenini yönetti.[21] Cumhuriyet'in şafağında bu toplumlar tarihe karıştı ve eski güçlerinden geriye hiçbir şey kalmadı.[21][22]
Bu devirde Tion Kümesi gezegenleri, antik bir Merkez Dünyalar uykucu gemiden İnsan yerleşimciler tarafından kolonize edildi.[21] YSÖ 25.130'dan YSÖ 25.100'e kadar acımasız Tionlu diktatör Zorba Xim, Livien Ligi de dâhil Tion Kümesi'nin çoğunluğunu fethetti. Daha sonradan Xim'in imparatorluğu Radama Hiçliği'nden Maw'a kadar genişledi.[21][23][24]
Ancak Si'Klaata Kümesi'ne gerçekleştirdiği saldırılar onu, büyüyen Hutt İmparatorluğu ile çatışmaya soktu.[21][23][24] YSÖ 25.100 yılında Üçüncü Vontor Savaşı sırasında Xim, Klatooineli, Vodran ve Nikto paralı askerlerden oluşan Hutt Kossak'ın yeni ordusu tarafından bozguna uğratıldı.[21][23][24] Xim bir köle olarak Varl'da bulunan Kossak'ın madenlerinde öldü fakat Tionlu tarihi onun hain bir şekilde Vontor'da öldürüldüğünü kaydetti.[25] Tion Kümesi içlerinde Onursal Desevro & Tion Birliği de bulunan birçok rakip eyalete bölündü.[24]
Eski Cumhuriyet Devri[değiştir | kaynağı değiştir]
YSÖ 25.000 dolaylarında Perlemia Ticaret Rotası'nın kurulması, büyüyen Cumhuriyet ile bin yıl boyunca Jedi Düzeni'nin merkezi olan Dış Halka gezegeni Ossus'u bağladı. Daha sonradan Cumhuriyet, Ossus çevresinde bulunan yüzlerce diğer gezegeni kolonize etti. Cumhuriyet, Merkez Dünyalar ve Koloniler'de genişlemeye devam ederken Ossus ise Tionlu ve Hutt'ların Perlemia'ya genişlemesini önleyerek bir kale dünyası haline geldi.[21]
YSÖ 24.000 yılında Cumhuriyet ile Birlik arasında Perlemia'nın iki yanına genişleyen bir savaş çıktı. Cumhuriyet, Hutt'ları Tionlulara karşı getirerek, Birlik'i ortadan kaldırarak ve Merkez'e dayalı Cumhuriyet yönetimi için yolu açarak savaşı kazandı.[21] YSÖ 23.900 yılında eski Onursal Birlik'in onurlu şekilde soyut kalan Desevro harici tüm üyeleri, Hutt'lardan korunmak için Cumhuriyet'e katıldı.[26]
YSÖ 12.000 yılında Cumhuriyet, Contispex I'i Yüce Şansölye olarak konumlandıran teokratik ve insan merkezci Pius Dea tarikatının etkisi altına düştü.[21][27] Cumhuriyet vatandaşları arasında Hutt'lara karşı hoşnutsuzluktan avantaj sağlayan Contispex, Hutt'lara karşı bir sefer düzenledi.[27] Devamında yaşanan yüzyıllarda neslinden gelenler, Dış Halka'da geri savaşan rakip uzaylı tarikatlarına karşı seferler düzenleyerek galaksiyi sürekli sıcak ve soğuk olarak değişen bitmek bilmez bir savaş haline soktu.[27] Pius Dea yönetimi YSÖ 11.000 yılında bitmesine rağmen bu seferler yüzünden Merkez ve Dış Halka arasında ilişkiler soğudu.[21]
YSÖ 10.000 dolaylarında Vall Kumauri, Dış Halka'nın sınır bölgelerinde kısa süre ayakta duran Kumauri İmparatorluğu'nu kurdu.[28] Kumauri İmparatorluğu doruk noktasında otuzdan fazla yıldız sistemine sahipti. Cumhuriyet daha sonradan çatışmada üstün geldi ve ele geçirilen tüm bölgeleri yeniden fethetti. Kumauri'nin mirası, Cal-sınıfı muharebe gemisi şeklinde yaşamaya devam etti.[28]
Yüzyıllık Karanlık'ın YSÖ 6900'da bitmesiyle birçok Kara Jedi, Corbos'da yenilgiye uğratıldı ve Dış Halka'nın bilinmeyen kısımlarına sürüldü.[21][24][29] Sürgün Jedi'lar, uzak bir gezegen olan Korriban'a gitti. Gezegeni fethettikten sonra yerel Sith türüyle Sith simyası vasıtasıyla melezlendiler ve uzun bir inşa ve genişleme dönemi başlattılar. Sith İmparatorluğu, Cumhuriyet tarafından bulunmadan önce iki bin yıl boyunca gizli şekilde gelişti.[21][24][29]
Sith Lordu Naga Sadow altında İmparatorluk, Büyük Hiperuzay Savaşı sırasında YSÖ 5000 yılında Cumhuriyet uzayını işgal etti fakat yenilgiye uğradı.[30] Sith İmparatorluğu'nun Cumhuriyet güçleri tarafından İkinci Korriban Savaşı'nda yok edildiği düşünülüyordu fakat hayatta kalan ve Bilinmeyen Bölgeler'e kaçan bir Sith Lordu sayesinde hayatta kaldı. Orada, hükmü neredeyse bin yıl süren yeni Sith İmparator, Cumhuriyet'e karşı bir Büyük Galaktik Savaş için Sith İmparatorluğu'nu yeniden inşa etti.[8] Sith tehdidinin ortadan kalkmasıyla Cumhuriyet, Dış Halka'da bulunan gezegenleri kolonize etmeye devam etti.[21][24]
YSÖ 4800 yılında ryll baharatı, Dış Halka gezegeni ve insansı Twi'lek türüne ev sahipliği yapan Ryloth'da keşfedildi. Ancak Neimoidialılar baharata özel dağıtım hakları elde etti ve yeni keşfedilmiş Porporite türüne sattı. Ne yazıkki baharat türü cinai cinnete soktu ve korkan Neimoidialılar, onları koruması için birçok Gank paralı askeri işe aldı. Ganklar ise bunun yerine Porporiteleri katletti ve Cumhuriyet'e karşı tam çaplı bir savaşa girişti fakat en sonunda Jedi tarafından bozguna uğratıldı.[21] YSÖ 4000 dolaylarında su gezegeni Dac'ın Mon Kalamari ve Quarren türleri keşfedildi fakat bu türler yıllardır yakında bulunan yıldız sistemlerini keşfediyordu.[31]
Eski Cumhuriyet Devri sırasında Dış Halka, zengin turistler için zengin tatil dünyaları, yıkılmış yerleşim yerleri ve konuşulana göre Kara Güneş, Huttlar ve diğer yasadışı çeteler için sığınaklara sahip birçok uzak gezegeni barındırıyordu. Dış Halka Maden İşleri Şirketi, şirketin yerleşebileceği ve çıkarı için kullanabileceği verimli gezegenler bulması için araştırma dalını kullandı.[32]
Eski Sith Savaşları[değiştir | kaynağı değiştir]

YSÖ 3996 yılında yaşanan Büyük Sith Savaşı sırasında Aleema Keto altında bulunan Krath, Auril sektöründe yer alan bir Cumhuriyet sıçrayış istasyonu olan Kemplex IX'i yok etti.[33] Kısa süre sonra Krath ve onu takip eden Jedi'lar, on adet yakın yıldıza sahip Cron Kümesi'nde yaşanan devasa bir süpernovada yok oldu. Yaşanan patlama sırasında antik Jedi karakolu Ossus'un yüzeyi harap oldu ve Cron Sapması ortaya çıktı.[33]
Mandalor Savaşları (YSÖ 3976-3960) sırasında Mandalorlar, Galaktik Cumhuriyet'e karşı seferlerine başlamak için Dış Halka'yı seçti.[21] YSÖ 3976'da Nihai Mandalore altında bulunan Yeni Mandalor Seferciler, Cumhuriyet sınırı boyunca Dış Halka Bölgeleri'nde bir fetih seferi başlattı.[21] Althir III ve Cathar gibi gezegenleri fetheden Neo-Seferciler, on yıl gibi kısa bir sürede Huttlar tarafından yönetilen bölgeden daha büyük bir alana sahip oldular. Sith Savaşı yüzünden zayıflayan Cumhuriyet ve Jedi Konseyi dâhil olmayı en başta istemedi.[22]
YSÖ 3970 yılında Argazdalı Bölgesel Vali Myrial altında bulunan Myrialistler, Kanz sektörünü Cumhuriyet'ten ayırdı. Myrialistler sektörde yer alan ve Myrial'in hükmüne karşı çıkan Lorrd ve Amaltanna gibi gezegenleri işgal etti. Myrial'in neslinden gelenler üç yüzyıl boyunca Argazdalı Tabya olarak biinen bağımsız bir beylik olarak sektörü yönetti ve Lorrdlular dâhil çoğu halkı köleleştirdi. YSÖ 3670 yılında Lorrdlu Jedi Ustası Mari-Elan Nora altında bulunan Jedi/Cumhuriyet güçleri rejimi yıktığında ve sektöre Cumhuriyet yönetimini getirdiğinde "Kanz Karışıklıkları" sona erdi.[21][24]
YSÖ 3963 yılında Mandalorlar düzenli bir şekilde Galaktik Cumhuriyet'i işgal ederek Cumhuriyet'i savaşın içine çekti. Jedi Konseyi'ni hiçe sayan Jedi Şövalyeleri Revan ve Malak, Taris, Jaga'nın Kümesi ve Althir gibi önemli savaşları kazanarak Neo-Seferciler'e karşı Cumhuriyet Donanması'nı yönetti. Malachor V'in felaket savaşı sırasında Mandalor filosunun çoğu yok edildi ve gezegen çekirdeğe kadar hasara uğradı. Yenilen Mandalorlar teslim oldu ve silahlarıyla zırhlarını yok etti.
YSÖ 3960 yılında Jedi İç Savaşı sırasında Telos IV, hain Jedi ve Sith Lordu Malak ve eski Cumhuriyet Amirali Saul Karath komutası altında bulunan bir Sith filosu tarafından harap edildi.[22] Daha sonradan YSÖ 3956 yılında Sith güçleri, Taris'in yüzeyini dümdüz etti ve milyarlarca kişiyi öldürdü.[22] YSÖ 3950 yılına kadar Halka'nın çoğu, Sith savaş lordları arasında yaşanan iç savaş yüzünden bir kaos ortamına düştü. Böylece Cumhuriyet, Büyük Sith Savaşı'ndan beri Sith kontrolünde olan Halka'nın çoğunu geri almayı başardı.[21]
YSÖ 3700 yılında dişi öncü Freia Kallea, Hydian Yolu olarak bilinen yeni bir hiperyol keşfetti.[3] Galaksinin genişliğini dolanan Hydian Yolu, Dış Halka gezegeni Bonadan'dan Merkez Dünyalar'a ve oradan da diğer tarafta bulunan Eriadu'ya kadar uzanıyordu. Hydian Yolu, Dilim olarak bilinen galaksinin ötesinin keşfesilmesine yardımcı olarak galaktik toplumun ölçeğini değiştirdi.[21][24] Cumhuriyet sonuç olarak Orta Halka ve Dış Halka Bölgeleri'nde yeni koloniler yarattı.[21][24]
YSÖ 3681 yılında dirilmiş Sith İmparatorluğu, Büyük Galaktik Savaş sırasında Cumhuriyet'e saldırdı.[8] Cumhuriyet'i şaşırtan Sith, Dış Halka Bölgeleri'nde birçok gezegeni ele geçirdi, Sluis Van'da tersaneleri yok etti ve Rimma Ticaret Rotası'nı kesti.[8] Cumhuriyet, Agamar ve Utapau'da daha fazla yenilgiye uğradı ve yüzyıl boyunca sürekli olarak saldırıya maruz kaldı.[8]

YSÖ 3653 yılında Cumhuriyet, Halka'nın çoğunu Sith kontrolüne bırakarak Merkez Dünyalar'a geri itilmişti.[8] Coruscant Yağması'ndan sonra Cumhuriyet, cezai Coruscant Antlaşması'nda sınır sistemlerinin çoğunu Sith'e bırakmaya zorlandı.[8] Büyük Savaş'ın sona ermesi, Sith İmparatorluğu ile Cumhuriyet arasında bir Soğuk Savaş'a zemin hazırladı. Bu soğuk savaşta birçok sınır çatışması ve temsili savaş yaşandı ve iki süper gücü başka bir savaşın eşiğine getirdi.[8]
Bu zaman sırasında Mandalor zırhı ve silahları gizemli bir şekilde Dış Halka korsanlarının eline geçti. Daha sonradan bu materyallerin kaynağını öğrenmesi için birisi işe alındı.[34]
Yeni Sith Savaşları[değiştir | kaynağı değiştir]
YSÖ 2000 yılında Cumhuriyet bir kez daha Yeni Sith formunda Sith'in öfkesiyle yüzleşti.[21] Devamında yaşanan yüzyıllarda Cumhuriyet devamlı olarak Halka da dâhil galaksi boyunca Sith hiziplerine karşı savaştı. Cumhuriyet için kayıplar o kadar fazlaydı ki YSÖ 1100 yılında karanlık bir çağ başladı ve sosyal huzursuzluk ile ekonomik çökmeye sebep oldu. HoloNet ve yıldızlar arası ticaretin çökmesi Merkez ve Halka arasında ticaret ve iletişimde aksaklığı hızlandırdı.[21]
Sith İmparatorluğu'nun galaksinin geri kalanını sürekli olarak fethetmesiyle Cumhuriyet, Merkez Dünyalar'da bulunan küçük bir devlet haline geldi. Jedi mutlak otoriteyi ele alarak Cumhuriyet'i direkt olarak yönetmeye başladı. YSÖ 1000 yılında Sith, Orta Halka'da yer alan Ruusan'da yenildi fakat galaksinin çoğu yaralı ve harap hale gelmişti.[21]
Dış Halka ve Merkez Dünyalar yerleşimcileri arasında gerginlik, Dış Halka Maden İşleri Şirketi tarafından kontrol edilen Dış Halka gezegeni Apatros'un Cumhuriyet'in sömürülmesi gibi nedenlerden dolayı yüksek kalmaya devam etti.[35] Hem Cumhuriyet hem de Sith, birçok Halka gezegeninin kaynaklarını ve iş gücünü sömürmeyi hedefliyordu.[35] Bölgesel gerginlikten faydalanan Sith, Halka'nın çoğu vatandaşını askeri kuvvetleri ve Sith düzenlerine dâhil etmeyi başarmıştı.[35]
İmparatorluk'un Yükselişi devri[değiştir | kaynağı değiştir]

Yüce Şansölye Tarsus Valorum tarafından YSÖ 1000 yılında faaliyete geçirilen Ruusan Reformasyonu altında çoğu Dış Halka sistemi ve sektörü, Cumhuriyet'in yerel ve sektör hükûmetlerine daha çok yönetim gücü vermesiyle çıkar sağladı.[21] Cumhuriyet Askeriyesi'nin daha küçük Yargı Güçleri için silahsızlandırılmasıyla Utapau gibi çoğu Dış Halka hükûmeti kendi yerel savunma kuvvetlerini yarattı.[36] Devamında yaşanan yüzyıllarda Dış Halka da dâhil galaksinin çoğu, Sith Savaşları'nda aldıkları hasardan iyileşti. Ancak yine de bölge, Merkez hükûmeti tarafından uzak ve gelişmemiş olarak görülmeye devam etti.[21]
YSÖ 702 dolaylarında Grissmath Hanedanı, Meridyen sektörünü yönetiyordu. Hanedan, muhalifleri Nam Chorios'a gönderiyordu ve gezegeni Ölüm Tohumu vebası ile tohumlayarak tutukluları öldürmeyi denemişti.[37] Ancak hayatta kalan tutukluların soyundan gelenler daha sonradan Eskizamancılar olarak bilinmeye başlandı.[37] Bilinmeyen bir tarihte Meridyen, yörüngesel bombardıman yüzünden radyoaktif bir yığına dönüştü. Grissmath Hanedanı ise kısa süre sonra yıkıldı.[37]
YSÖ 600 yılında Allya isimli düşmüş bir Jedi Şövalyesi, sınır gezegeni Dathomir'e sürüldü.[38] Gezegen, YSÖ 3000 yılında Paecian İmparatorluğu tarafından kolonize edildiğinden beri bir ceza kolonisi olarak hizmet veriyordu.[38] Allya burada Dathomir Cadıları olarak bilinen Güç'e hassas bir tarikat oluşturdu.[38]
YSÖ 490 yılında Kurumsal Sektör olarak bilinen bağımsız girişimci beylik, Cumhuriyet hükûmeti ile çeşitli şirketler arasında tartışmaları çözmek ve bir serbest ticaret alanı yaratmak için Dış Halka'nın Tingel Kolu bölgesinde kuruldu. Sektör devamında yaşanan yüzyıllarda Kuat Sürücü Tersaneleri ve Cybot Galaktika gibi şirketlerin menfaatine yenik düştü. Sektör, Coruscant hükûmetinin dışında yer alan ve Kurumsal Sektör Otoritesi olarak bilinen bağımsız bir hükûmete sahipti.[21]
YSÖ 340 yılında Jedi eğitim gemisi Chu'unthor, Dathomir'e çakıldı.[38] Yoda, Gra'aton ve Vulatan'ı içeren bir grup Jedi, geminin mürettebatı ve yolcularını kurtarmaları için gönderildi fakat Dathomir Cadıları tarafından durduruldu.[38] Ancak Yoda'nın Rell isimli genç bir cadıyı kurtarmasından sonra iki hizip barışçıl bir antlaşma yaptı. Cumhuriyet, YSÖ 300 yılında Tion Kümesi'nde bulunan Lianna'yı Barseg'ten almayı başardı.[39]
YSÖ 150 yılında Hemei IV'ün Yüzbaşı Deredith Arden altında bulunan Bakur Maden Şirketi, Shiritoku Spur'da yer alan Bakura'yı kolonize etti.[40] YSÖ 100 dolaylarında Sienar Teknolojileri, Lianna'da faaliyet göstermeye başladı. Kısa süre sonra şirketin başına Kerred Santhe geçti ve şirket merkezini Lianna'ya taşıdı.[39]
YSÖ 124 yılında Jedi Ustası Omo Bouri, Trammis Antlaşması'nın geçmesine yardım etti.[21] Ancak Galaktik Senato aynı yıl içinde Dış Halka'nın bir serbest ticaret alanı olacağını duyurdu. Bu Ticaret Federasyonu ve Ticaret Birliği gibi şirketlerin onlarla iş birliği yapan yerel hükûmetleri, Senato'da temsil etmesine olanak sağlayarak oy hakkı tanıdı.[21][41]
YSÖ 53 yılında ditatör Telos Valisi Crion, Teloslu İç Savaşı sırasında güçten düşürüldü.[42] YSÖ 44 yılında korsan Iaco Stark, kısa süreli Stark Hiperuzay Savaşı sırasında Troiken etrafında meydana gelen beş savaşta yenilgiye uğratıldı.[43] Stark Ticari Birleşimi'nin yenilmesine rağmen ayaklanmayı bastırmak için Cumhuriyet güçleri tarafından verilen ağır kayıplar yüzünden Cumhuriyet Ordusu ve Cumhuriyet Donanması'nın yeniden ortaya çıkarılması konuşmaları başladı.[21]
YSÖ 33 yılında Eriadu'da yapılan bir ticaret zirvesi, altı Ticaret Federasyonu Müdürlüğü üyesinin suikaste uğraması ve Şansölye Finis Valorum'a karşı başarısız bir girişim yüzünden yarıda kesildi.[44] Senato buna cevap olarak parası Cumhuriyet'e giden Orta Halka ve Dış Halka'da bulunan hiperyollara uygulanan vergileri Senato Önergesi BR-0371 ile artırdı. Suikasti Sidious olarak organize eden gözüpek Senatör Sheev Palpatine, önergenin sıkı takipçilerinden biriydi.[21][45]
Dış Halka ticaret rotalarının vergilendirilmesine karşı çıkan Ticaret Federasyonu Genel Valisi Nute Gunray, YSÖ 32 yılında Orta Halka gezegeni Naboo'yu ablukaya aldı.[45] Naboo'da yaşanan olaylarla aynı tarihte Jedi Ustası Qui-Gon Jinn, uzak çöl gezegeni Tatooine'de Güç'e hassas Anakin Skywalker'ı keşfetti. Kısa süre sonra Qui-Gon ve Padawanı Obi-Wan Kenobi, Darth Maul tarafından saldırıya uğradı.[45]
YSÖ 29 yılında Wilhuff Tarkin altında bulunan Cumhuriyet Dış Bögeler Güvenlik Gücü, Gardaji Çatlağı'nda bulunan Zonama Sekot gezegenine başarısız bir saldırı gerçekleştirdi. Duyarlı bir gezegen olan Zonama Sekot buna cevap olarak kendi hipersürücü sistemini açığa çıkardı ve Bilinmeyen Bölgeler'e kaçtı.[46]
Klon Savaşları[değiştir | kaynağı değiştir]
- "Dış Halka'da aptal olarak hayatta kalamazsın!"
- ―Hondo Ohnaka

YSÖ 24'ten YSÖ 22'ye kadar birçok nedenden dolayı Cumhuriyet ile yaşanan memnuniyetsizlikler, Ayrılıkçı Krizi'ne yol açtı. Senatoda temsilci eksikliğinden ve aldıkları ekonomik ve askeri varlıktan memnuniyetsiz olan Dış Halka, Ayrılıkçıları oluşturanların büyük çoğunluğuydu. Eski Jedi Kont Dooku liderliği altında birçok gezegen, şirket ve hizip, Cumhuriyet'ten ayrıldı. Geonosis, Muunilinst, Jabiim ve Sullust gibi birçok Dış Halka gezegeni, iş güçleri ve kaynaklarını Ayrılıkçı davaya adayarak Bağımsız Sistemler Konfederasyonu'na katıldı.[21][47]
YSÖ 22 yılında Elrood, Danjar, Tantra, Sluis, Lahara ve Abrion sektörleri Cumhuriyet'ten ayrılarak Rimma Ticaret Rotası, Mirgoshir hiperuzay kavşakları ve 200'den fazla tarım dünyasını Ayrılıkçı kontrolüne soktu. Aynı yılda Klon Savaşları, klon tabanlı Büyük Cumhuriyet Ordusu'nun Ayrılıkçı Droid Ordusu'na karşı geldiği Birinci Geonosis Savaşı ile başladı.[21][47]
Lianna bir Sienar Filo Sistemleri yıldız savaşçısı tesisinin yeri olduğundan dolayı Cumhuriyet için stratejik öneme sahipti. Raith Sienar'ın tasarımcılarının Cumhuriyet Donanması için yeni savaşçılar üzerinde çalışması yüzünden Ayrılıkçı güçler tarafından işgal edildi. Ancak Jedi General Cei Vookto altında bulunan Cumhuriyet güçleri tarafından püskürtüldüler.[21][48] YSÖ 22 yıına Kenobi ve Skywalker altında bulunan Cumhuriyet güçleri ise Ayrılıkçı finansal merkezi olan Muunilinst'i ele geçirdi.[21]
Hutt Jabba büyük rotaları kontrol ettiği için bir başka önemli Dış Halka gezegeni Tatooine idi. Obi-Wan Kenobi, Anakin Skywalker ve Ahsoka Tano; Kont Dooku gibi Jabba ile bir barış antlaşması için oraya gitmişti. Bunun sonucu olarak Cumhuriyet, Klon Savaşları sırasında Bağımsız Sistemler Konfederasyonu'na karşı Jabba'nın suç imparatorluğu'nun müttefikliğini kazandı.[49]
Hypori Savaşı sırasında siborg Kaleesh General Grievous çıkışını yaptı.[50] Cumhuriyet aynı yılda Jabiim'de devasa bir yenilgi aldı.[21][51] YSÖ 20 yılında Honoghr, Lucrehulk-sınıfı Çekirdek Gemi Gahenna'dan yayılan Trihexalophine1138 zehirle harap hale geldi.[21][52] Ayrılıkçı güçler ayrıca Gentes'i fethederek yerli Ugnaught türünü köleleştirdi.[53]
Skywalker altına bulunan Cumhuriyet güçleri, önemli HoloNet merkezi Praesitlyn'i ele geçirmekte başarılı oldu.[21] YSÖ 19'da Cumhuriyet, Konfederasyon'u Merkez Dünyalar ve Koloniler'den Orta ve Dış Halka'ya itti. Bu, Saleucami, Utapau, Sluis Van, Mygeeto ve Felucia gibi gezegenlerde yaşanan Dış Halka Kuşatmaları'na yol açtı.[21] Mustafar'da Ayrılıkçı Konsey'in ölmesiyle birlikte Konfederasyon, Cumhuriyet'in halefi Galaktik İmparatorluk'a yenildi.[54]
İmparatorluk Dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

İmparatorluk Dönemi'nin erken yılları Acherin, Yeni Plympto ve Enarc gibi geriye kalan Ayrılıkçı hücreleri bastırmakla geçti.[55][56][57][58] Mon Kalamari ve Quarren senatörler tarafından Petititon of 2000'in imzalanmasına karşılık olarak ana gezegenleri Dac, Büyük Moff Wilhuff Tarkin altında bulunan İmparatorluk güçleri tarafından işgal edildi.[59][60] 66. Emir altında Halka'da faaliyet gösteren tüm Jedi'lar infaz için hedef alındı ve geriye kalanlar saklanmaya başladı.[21] İmparatorluk'un kurulmasından kısa süre sonra İmparatorluklaşma eforları yüzünden Dış Halka Bölgeleri'ne zaman zaman İmparatorluk Dış Bölgeleri deniyordu.[61] Buna ek olarak Dış Halka, Halka'nın Yeniden Fethi'nde birçok sefere maruz kaldı.[6]
Merkez Dünyalar'a olan uzaklığı ve Bağımsız Sistemler Konfederasyonu'nun eski merkezi olması yüzünden Halka, Asi Birliği'nin birçok destekçisine ev sahipliği yapıyordu.[24] Anakin Skywalker'ın oğlu Jedi Şövalyesi Luke Skywalker, çöl gezegeni Tatooine'de büyümüştü.[62] Galaktik İç Savaş sırasında Birlik ve Yeni Cumhuriyet'in önde gelen bir donanma komutanı olan Mon Kalamari Amiral Gial Ackbar, Dac gezegeninin bir yerlisiydi.[63] Jedi Ustası ve Birlik ajanı olan ve Kara asker programını yok eden Kyle Katarn, Sullust sisteminde bulunan Sulon ayındandı.[64]
Büyük Moff Tarkin'e Dış Halka Bölgeleri'ni düzende tutma görevi verildi.[62] Dış Üstsektör[65] altında kalan Dış Halka'nın çoğu, Dış Halka İmparatorluk Filosu tarafından denetleniyordu. Tarkin Doktrini gereğince gezegen yok edici Ölüm Yıldızı, Despayre gezegeni üzerinde köle işçiliği ile yirmi yılda inşa edildi.[24] YSÖ 0 yılında savaş istasyonunun tamamlanmasından kısa süre sonra Ölüm Yıldızı'nın verimliliğini test etmek için Despayre yok edildi.[66]
Bölgede İmparatorluk varlığını artırmak için Dış Halka'ya üç stormtrooper kümesi yerleştirildi. Palpatine, YSÖ 18 yılında Ho'Din Jedi Ustası Plett ve Jedi Çocukları'nı barındıran Belsavis'in Plawal Çatlağı'nı yok etmesi için Eye of Palpatine dretnotunu gönderdi. Ancak savaş ayı, Jedi Tasfiyesi'nden kurtulan Geith Eris ve Callista Ming tarafından sabotaj edildi.[21][24][67]
Bu dönem sırasında Tion Kümesi'nde bulunan Lianna, İmparatorluk Donanması'na yıldız savaşçıları ve yıldız gemileri sağlayan İmparatorluk yanlısı Sienar Filo Sistemleri'nin operasyon merkezi olarak kaldı.[39] Ylesia'ya ilk olarak YSÖ 15 dolaylarında baharat madencilik operasyonlarını gizlemek için Tek ve Tüm Tarikatı'nı oluşturan Aruk Besadii Aora tarafından yerleşildi.[68] Büyük Heep olarak bilinen Abominor, Biitu'da R2-D2 ile C-3PO'nun eforuyla yok edildi.[69]
YSÖ 13 yılında Renatasia sisteminde bulunan Cumhuriyet devri Grizmallt kolonicilerin torunları yeniden keşfedildi. YSÖ 12 yılında İmparatorluk ile Osuno Whett altında bulunan Merkeziyet güçleri, Renatasia sistemini fethetti.[24][70] YSÖ 11'de Gizor Dellso'nun Ayrılıkçı kalıntısı, elit 501. Lejyon tarafından Geonosis'te bozguna uğratıldı.[71] YSÖ 9 dolaylarında Yüzbaşı Thrawn, iki tarafta da ağır kayıplar olmasına rağmen yıllardır süren Kaleesh ayaklanmasını bastırdı. Bunun sonucu olarak Kaleesh Bentilais san Sk'ar, İmparatorluk Askeriyesi'ne katıldı.[72]

YSÖ 5 yılında Erhynradd İsyanı yaşandı.[26] YSÖ 4'te Moff Sarn Shild, Hutt klanlarının varlığına eriştiğinde İmparatorluk'tan ayrılmayı ve Dış Halka Bölgeleri'nde kendi imparatorluğunu kurmayı düşündü. Aynı yılda yaşanan Firrerreo Soykırımı sırasında Firrerreo Adalet Vekili Hethrir, ölümcül bir kovan virüsünü kendi gezegeni Firrerre'ye yayarak tüm yaşamı yok etti. Binlerce yetişkin Firrerreo kaçırılıp yolcu yük gemilerinde ertelenmiş canlandırmada hapsedilirken gezegen karantinaya alındı.[73]
Bu sırada Rafa IV'te Lando Calrissian tarafından keşfedilen ve Zihin arpı olarak bilinen antik bir Sharu hazinesinin aktive edilmesi, Rafa siteminde sosyal bir düzen oluşturan harmoniler ortaya çıkardı.[74] Piramitler sarsılıp yerlerini yeni şehirlere bıraktığında Toka, efsanevi Sharu olarak geri kazanıldı. Bu haftalarca sisteme giriş ve çıkış hiperuzay yolculuğunu engelleyen bir hacir alan yarattı. İnsan yerleşkelerinin çoğu yok oldu ve yerleşimciler kaçtı. Rafa sistemi ile olan ticaret tek gecede çöküşe geçti.[24]
YSÖ 3 yılında İmparatorluk ve Merkeziyet, Oswaft türünü ortadan kaldırmaya çalıştı fakat ThonBoka Savaşı sırasında Calrissian ile Vuffi Raa eforları ve gizemli Silentium'un gelmesiyle planları suya düştü. Tund Sihirbazı Rokur Gepta da bu savaş sırasında hayatını kaybetti. YSÖ 2 yılında Han Solo ve Chewbacca yanlışlıkla suya saygı gösteren çöl gezegeni Kamar'dan böceksi Kamarlılar arasında Varn Tarikatı'nı başlattı.[75]
YSÖ 2 yılında Dış Halka'da bulunan çoğu Ayrılıkçı hücre, Galaktik İç Savaş'ı başlatan yeni kurulmuş Cumhuriyet'i Yeniden Kurma Birliği'ne katıldı.[71] YSÖ 1'de Mon Kalamari Direnişi, Dac'ı İmparatorluk kontrolünden çıkarmayı başardı[24] ancak aynı yılda Sriluur ve Sulon, İmparatorluk tarafından fethedildi.[3] Bu sırada Asi Birliği, Ylesia'ya bir saldırı düzenleyerek Besadii klanının baharat madenciliği operasyonlarını aksattı ve köleleri özgürleştirdi.[76]
YSÖ 0'da İmparator Palpatine'in emriyle İmparatorluk Senatosu'nun feshedilmesi, Mofflar ve Bölgesel Valilere yıldız sistemleri ve sektörleri üzerinde tam yetki verdi.[62] Asi Birliği aynı yılda Ölüm Yıldızı planlarınının büyük çoğunluğunu ele geçirerek Toprawa'da önemli bir zafer elde etti.[76] İmparatorluk ise buna karşılık olarak Ölüm Yıldızı ile Alderaan'ı yok etti. Ancak X-wing pilotu Luke Skywalker, önemli Yavin Savaşı sırasında Ölüm Yıldızı'nı yok ederek Asi Birliği'ne zafer getirdi.[62]
Aynı yıl içinde Dış Halka, İmparatorluk ve Birlik arasında bir savaşın yeri oldu. Sürgününden sonra hain İmparatorlukçu Komutan Rezi Soresh, Sixela sistemine yerleşmeden önce yirmi yedi gün boyunca kaçtı. Oradayken kurak bir ayda bir karakol kurdu. Arkanialı koloni gemisi Endeavor'u ele geçirdikten sonra Soresh, Asi pilot Luke Skywalker'ı sisteme getirip onu kendi suikastçısı yapmak için yolcuları esir olarak kullandı. Soresh ayrıca Birlik Filosu'nu sisteme getirmek için beyni yıkanmış bir ajan kullandı. Hologram ile Darth Vader'a ulaşan Soresh, Sith Lordunun Asi filosu ile aynı anda geleceğinden emin oldu. Soresh düşman filolar vardığında sistemin Mavi dev yıldızına prototip rezonans torpidosu ateşleyerek tuzağını kurdu. Skywalker, Soresh'e ihanet etti ve torpidolar yıldıza vurup zincirleme bir tepkimeye yol açmadan önce arkadaşlarını kurtararak Asi ve İmparatorluk güçlerini kaçmaya zorladı. Soresh savaşın sonuna doğru Han Solo tarafından katletti. Yıldız bir süpernovaya döndüğünde toz ve radyasyon yuvasına dönüştü.[77]
YSS 0 yılında Birlik, bir İmparatorluk ablukasına rağmen Yavin 4'te bulunan üssünü tahliye etmeyi başardı. Devamında yaşanan savaşmada Amiral Ackbar, İmparatorluk güçlerini geri çekilmeye zorlamak için Vallusk Kümesi'ne bir saldırı düzenledi. Bu sırada General Jan Dodonna yakalandı ve Ysanne Isard'ın Vasi-sınıfı Yıldız Dretnotu Lusankya'da hapsedildi.[24] YSS 1 yılında Bakura, Vali Wilek Nereus komutasında olan İmparatorluk güçleri tarafından ele geçirildi. Mineral zengini aylarından gelen cevherler, Moddell sektöründe bulunan Endor'un Orman Ayı üzerinde ikinci Ölüm Yıldızı inşasında kullanılacaktı.[40]
Asi Birliği YSS 2 yılında buz gezegeni Hoth'da Echo Üssü olarak bilinen bir üs kurdu.[24] YSS 3 yılında Darth Vader'ın yeni sancak gemisi Executor'u da içeren elit Ölüm Filosu, Hoth'a bir saldırı düzenleyerek Birlik'i geri çekilmeye zorladı. Daha sonradan gaz devi Bespin'de bulunan Bulut Şehri, İdari Baron Calrissian'ın Birlik'e geçmesinden sonra İmparatorluk tarafından işgal edildi.[78] Bu sırada İmparatorluk Amirali Harkov, Sepan İç Savaşı'nı sonlandırdı.[79]
YSS 4 yılında Hutt Desilijic suç ailesi, Tatooine'de Hutt Jabba'nın Prenses Leia tarafından öldürülmesiyle büyük bir darbe aldı. Asi Birliği daha sonradan ikinci Ölüm Yıldızı'nın yok edildiği ve İmparator Palpatine ile Darth Vader'ın ölmesiyle Sith Lordları Düzeni'nin son bulduğu Endor Savaşı'ndan galip çıktı. Bunun sonucu olarak Asi Birliği, Endor'u başkent olan Bağımsız Gezegenler İttifakı'ne dönüştü.[21]
Aynı yılda kertenkelemsi Ssi-ruuk türü Bilinmeyen Bölgeler'den Bakura'ya bir saldırı başlattı fakat yerli bir İmparatorluk garnizonu ile Skywalker altında bulunan bir Birlik görev gücünün ortak eforlarıyla püskürtüldü.[40] Bakura daha sonradan Bağımsız Gezegenler İttifakı'ne katıldı. Kısa süreli Nagai-Tof Savaşı sırasında Nagai ve Tof, Endor ile Iskalon'u işgal etti ancak kısa sürede yenildi ve Vahşi Uzay' kaçtı.[3][21]
Yeni Cumhuriyet devri[değiştir | kaynağı değiştir]
Endor'da yaşananları galaksi duyduğunda Halka'da bulunan yüzlerce gezegen Bağımsız Gezegenler İttifakı'nin halefi yeni kurulan Yeni Cumhuriyet'e katıldı. İmparator Palpatine ile Darth Vader'ın Endor'da ölmesiyle Halka'da bulunan İmparatorluk güçleri, Yeni Cumhuriyet'e karşı etkili bir direniş yapmayı başaramadı.[24] Galaktik İmparatorluk galaksi boyunca yerel İmparatorluk askeri komutanlar ve kendilerini bağımsız savaş lordları olarak ilan eden Mofflar tarafından yönetilen krallıklara dönüştü. Amiral Gaen Drommel, Oplovi sektöründe bir diktatörlük kurarken Büyük Moff Ardus Kaine ise Dış Halka'nın çoğunu içine alan Pentastar Hizası'nı yarattı. Bu sırada Moff Getelles ve Amiral Zsinj, Antemeridyen ve Quelii sektöründe kontrolü ele geçirdi.[21]
Endor'dan sonra Kurumsal Sektör'ün kapitalist rejimi tarafsız kalmaya çalıştı ve ürünlerini hem Yeni Cumhuriyet hem de İmparatorluk savaş lordlarına sattı. Ancak Yeni Cumhuriyet özellikle Kurumsal Sektör Otoritesi'ni İmparatorluk kadar kötü gördüğü için şirket bazlı beylik ile uzun süren bir antlaşma imzalamakta zorluk çekti.
YSS 7 yılında Yeni Cumhuriyet'in Dış ve Orta Halka bölgelerinde başarıları, Cumhuriyet'in Koloniler ve Merkez Dünyalar'da Borleias ve Coruscant gibi gezegenleri ele geçirmesini sağladı. İç Halka'da yaşanan Bacta Savaşı'na savaş lordu Isard'ın yenilmesiyle Cumhuriyet güçleri gözünü savaş lordu Zsinj'in Dış Halka'da yaptıklarına dikti. Bu zamanda Zsinj hem Cumhuriyet hem de rakip İmparatorluk hiziplerine karşı savaş halindeydi. Ession Savaşı sırasına Wedge Antilles altında bulunan Birlik güçleri, savaş lordunun güçlerine karşı önemli bir zafer kazandı. Ancak Selaggis Savaşı sırasında Zsinj, Han Solo altında buunan Cumhuriyet güçlerini sancak gemisi Iron Fist'in yok olduğuna inandırdı.[21]
Zsinj, YSS 8 yılında Nightsister'ların Uğultu Dağ Klanı'nı yok etmekte başarısız olması yüzünden Dathomir'e Yörüngesel gecepelerini uydularını gönderdi. Ancak Cumhuriyet ile General Solo altında bulunan Hapan filosunun katılmasıyla Zsinj, Dathomir Savaşı'nda yenilgiye uğradı. Hapes Konsorsiyumu'nun sağladığı Yıldız Destroyeri tedariğiyle Amiral Ackbar komutasında olan Yeni Cumhuriyet güçleri, Zsinj'in güçlerinden geriye kalan kalıntıları yok etmesi için Dış Halka'ya gönderildi. Ancak yolun yarısında Yeni Cumhuriyet filosuna ağır hasarlar veren Orta Halka savaş lordu Treuten Teradoc ile karşılaştılar ve Hast Tersaneleri'ne geri çekildiler. Aynı yılın sonunda Cumhuriyet, Dış Halka'nın büyük alanları da dâhil bilinen galaksinin dörtte üçünü kontrol ediyordu. Dış Halka gezegenleri Dac, Sullust ve Sluis Van, Yeni Cumhuriyet'in bölgede bulunan önemli dünyaları haline geldi.[21]
Ancak YSS 9 yılında Cumhuriyet, Baş Amiral Thrawn'ın gelmesiyle askeri çatışmalarda ciddi kayıplar yaşadı. Bilinmeyen Bölgeler'den dönen mavi derili Chiss komutan, dağılmış İmparatorluk güçlerini topladı ve Yeni Cumhuriyet'e karşı bir askeri sefer başlattı. Sluis Van Savaşı sırasında bir İmparatorluk zaferi, Calrissian'ın son saniye eforları ile engellendi.[21] Thrawn'ın güçleri Ojoster sektöründe bulunan uzak Wayland'te işlevsel bir gizlenme cihazı, Klon Savaşları döneminden kalma birkaç Spaarti klonlama silindiri ve Kara Jedi klon Joruus C'baoth'un hizmetlerini buldu. Bu kaynakları kullanan Thrawn, Dış Halka gezegenleri Ord Mantell ile Ukio da dâhil Cumhuriyet'e karşı birçok saldırı düzenledi. Ancak Thrawn'ın Noghri komandoları ihanet etti ve Thrawn, Bilbiringi Savaşı sırasında suikaste uğradı.[21]

Ölmesine rağmen Yeni Cumhuriyet bölgesinin üçte birini Thrawn'ın İmparatorluk güçlerine kaybetti. Cumhuriyet güçlerini stratejik olarak önemli Merkez Dünyalar'dan Dış Halka'ya taşımak zorunda kaldı. Bundan avantaj sağlayan dirilmiş İmparator Palpatine, YSS 10 yılında Derin Merkez'de bulunan kalesinden ikinci bir saldırı düzenledi. Başkent Coruscant da dâhil birçok önemli Merkez Dünyalar gezegeni ele geçirildi ve Yeni Cumhuriyet, Dış Halka'da bulunan Da Soocha V'i boşaltmak zorunda kaldı.[21]
İmparatorluk güçleri kısa süre sonra Sınır Bölgeleri'nde birçok Yeni Cumhuriyet gezegenine saldırdı ve Mon Kalamari ile Quarren'leri İmparatorluk'a karşı geldiği için cezalandırmak için Dac tersanelerine Gezegen Tahripçileri ile saldırdı. Skywalker ve R2-D2'nun yardımıyla Tahripçiler yok edildi.[80] Zirve Ayı üzerinde yaşanan ikinci bir çatışmada Palpatine'in sancak gemisi Eclipse yok edildi. Buna karşılık olarak Zirve Ayı, Galaksi Silahı'ndan çıkan bir projektil ile ortadan kaldırıldı.[21] İmparator daha fazla projektil gönderip düzensiz gezegenleri yok ederek Yeni Cumhuriyet'i felce uğrattı. Bunun sonucu olarak İmparatorluk, Dış Halka'da önemli bölgeleri geri kazandı. Ancak Palpatine'in ruhu Onderon'da bir çatışma sırasında yok edildiğinde bu zafer yarı başlı kaldı. Galaktik İmparatorluk, YSS 11 yılında bir kez daha savaş lordları ve yüksek askeri subaylar arasında çatışmaya tanıklık etti.[24]
Yine de İmparatorluk Kraliyet Muhafızı Carnor Jax ve Geçiçi Konseyi, Dış Halka'dan Koloniler'e kadar ince bir alanı kontrol ediyordu. Konsey arasında yaşanan iç savaşın ortasında Xandel Carivus, Dış Halka gezegeni Ord Cantell'de kendini yeni İmparator ilan etti. Carivus ve eski İmparatorluk Baronu Ragez D'Asta arasındaki gerginlik, Carivus'un barışa zorlandığı Ord Cantrell Savaşı'na yol açtı.[81] Bu dönemde Nom Anor gibi birçok Yuuzhan Vong ajanı yerel çatışmaları yaratmaya başlamıştı.[21]
Bu sırada Yeni Cumhuriyet'in Han Solo ve Chewbacca aracılığıyla Kessel ile iletişime geçme çabaları başarısız oldu. İkili sadece Güç'e hassas Kyp Durron'u kölelikten kurtarmayı başardı. Hiperuzaya kaçan eski Asiler, Maw Tesisi olarak bilinen gizli bir İmparatorluk araştırma üssü buldu. Orada yüksek rütbesi birkaç kadın İmparatorluk askeri subaylardan birisi ve eski Büyük Moff Tarkin'in hamisi Amiral Natasi Daala ile karşılaştılar. Bir kaçış çabası sırasında ikili, bir projektil ile yıldızları yok edebilen deneysel İmparatorluk süpersilahı Güneş Ezici'yi kaçırdı. Kısa süre sonra Yeni Cumhuriyet güçleri, Maw Tesisi'ne başarılı bir saldırı düzenleyerek hem Güneş Ezici hem de Ölüm Yıldızı prototipini yok etti ve Daala'yı geri çekilmeye zorladı. Daala'nın hayatta kalan İmparatorluk güçleri, Derin Merkez'e kaçtı ve oradaki İmparatorluk güçleri ile buluştu.[21]
Yeni Jedi Düzeni kurma eforlarının parçası olarak Jedi Ustası Skywalker, uzak Yavin IV'te bulunan eski Asi üssünde bir Jedi Praxeum kurdu. YSS 12 yılında Skywalker ve Jedi Tasfiyesi'nden kurtulan Callista, Ayçiçeği Nebulası'nda Eye of Palpatine'i yok etmeyi başardı. Aynı yıl Yeni Jedi Düzeni, Daala'nın İmparatorluk filosu ve Yeniden Doğan İmparatorluk'un iki saldırısını püskürttü. Bu sırada Hutt suç lordu Durga Besadii Tai, eski İmparatorluk silah tasarımcısı Bevel Lemelisk'in yardımıyla Karakılıç olarak bilinen süpersilahın küçük bir versiyonunu Hoth asteroit kuşağında inşa etmeye çalıştı. General Madine ve Amiral Ackbar'ı içeren bir Yeni Cumhuriyet görev gücü, Karakılıç'ı asteroit kuşağına sokarak yok etmeyi başardı. Devamında yaşanan çatışmada Madine, Durga tarafından infaz edildi.[82]
Daala Yavin IV'te yenilmesinden sonra emekli oldu ve Thrawn'ın ikinci komutanı Amiral Gilad Pellaeon tarafından Yüce Komutan yapıldı. İmparatorluk Kalıntısı, Pellaeon altında Dış Halka'da Cumhuriyet nakliyesini rahatsız etmeye başlayıp bölgede, Orta Halka ile Vahşi Uzay'da İmparatorluk kontrolünü çoğalttı. İmparatorluk Kalıntısı ayrıca Kaine'nin Pentastar Hizası'nı ortadan kaldırdı.[21]
YSS 13 yılında "Eskizamancılar" ile "Yenizamancılar" arasında Nam Chorios'ta çatışma çıktı. Chorios'ta bir diplomatik görev sırasında Devlet Başkanı Leia Organa Solo, eski Cumhuriyet senatörü Seti Ashgad tarafından kaçırıldı. Ashgad, Moff Getelles ve Loronar Şirketi ile yaptığı bir antlaşma gereği Meridyen sektöründe Ölüm Tohumu vebası olarak bilinen ölümcül drochları yaymayı planlıyordu. Ancak bu plan, Skywalker'lar, Solo, Calrissian ve Daala'nın sayesinde suya düştü.[24] Daha sonradan Skywalker müzakere yapabildi ve sektörde bulunan drochlardan kurtulmayı kabul eden yerli Tsil'ler ie anlaştı. Bu sırada Yeni Cumhuriyet iki tam filoyu gönderdi ve Antemeridyen sektörünü işgal etti. Getelles onları durdurmayı başaramadı ve sektör ile etrafında bulunan uzay, Pellaeon saldırısını yapamadan Cumhuriyet tarafından ele geçirildi.[24]
YSS 14 yılında Devlet Başkanı Organa Solo, üç çocuğu Jaina, Jacen ve Anakin Solo ile birlikte Halka gezegenlerinde diplomatik bir tura çıktı. Çocuklar Munto Codru'da Yeniden Doğan İmparatorluk ajanları tarafından kaçırıldı. Liderleri Kara Jedi Hethrir, Solo çocukların beynini yıkamaya çalıştı ve Anakin'i Crseih İstasyonu'nda şeytani Waru'ya adamayı planladı. Ancak Yeniden Doğan İmparatorluk, bir yüzleşme sırasında yenildi ve yaşanan süpernova sırasında Crseih sistemi yok oldu.[73]
Yeniden Doğan İmparatorluk'un yenilmesiyle Cumhuriyet, Gezegen taşıtı Rebirth'ten çocuklar da dâhil Hethrir'in yolcu yük gemilerinden eski kölelerini özgürleştirdi.[73] YSS 17'den bilinmeyen bir süre önce eski Jedi harbiyelisi Dolph, gezegeni Almania'da zorba Je'har'ın rejimini yıktı. Güç'ün karanlık tarafına düşüp Kueller ismini aldı ve YSS 17'de Cumhuriyet'i alaşağı etmeye çalışan askeri bir cunta kurdu.[24] Pydyr ve Auyemesh'in nüfusunu öldürmek için bombalar kullandı ve sonradan tahrip ve terör saldırıları ile Yeni Cumhuriyet'i yıkmaya çalıştı. Kueller'in yenilmesinden sonra Almania, Yeni Cumhuriyet ile diplomatik konuşmaları başlatan şef teğmeni Yanne'nin kontrolüne girdi. Ancak Yanne kısa süre sonra daha sonradan istikrarsız bir askeri cunta tarafından alaşağı edilecek olan Gant tarafından güçten düşürüldü. Bunun sonucu olarak Almania yoksul kaldı ve Yeni Cumhuriyet'e katılmayı asla başaramadı.[24]
YSS 22 yılında Dış Halka'da ticaret dilleri yaygınlaştı.[73]
Yeni Jedi Düzeni[değiştir | kaynağı değiştir]

YSS 25 yılında Dış Halka'nın çoğu Yuuzhan Vong işgali yüzünden harap oldu. Gizli Yuuzhan Vong casusları, Klon Savaşları'ndan[21] beri Belkadan, Artorias ve Helska IV dâhil birçok Dış Halka gezegenine çoktan sızmıştı ve Helska IV gibi gezegenler Praetorite Vong olarak bilinen gelişmiş işgal güçleri için bir üs olarak kullanılıyordu. Yuuzhan Vong saldırılarına kuzey çeyrekte bulunan Vector Prime'da başladı. Yayılım Bölgesi'nde yaşanan olaylardan sonra Yuuzhan Vong Savaş ustası Shedao Shai, Sernpidal'da Yo'gand'ın Çekirdeği'ni kullanarak gezegeni yok etti ve milyonlarca kişiyi öldürdü.[83]
Yıpratıcı savaştan sonra Yeni Cumhuriyet, Helska IV'te bulunan Praetorite Vong üssünü yok ederek Yuuzhan Vong savaş eforunu iki ay geciktirdi. Ancak Coruscant hükûmeti, Yuuzhan Vong'u hafife aldı ve Dış Halka'ya kaynak göndermekte tereddüt etti. İşgalciler hızlı bir saldırıyla Dubrillion, Destrillion,[84] Dantooine, Artorias, Rychel, Yeni Holgha ve Garqi gibi gezegenleri işgal etti. Milyarlarca varlığın yeri değiştiği için devasa bir mülteci problemi ortaya çıktı.[21]
Dış Halka'nın kuzeydoğu çeyreğini ele geçirip Hydian Yolu ile Perlemia Ticaret Rotası'na hasar veren yeni kurulmuş Yuuzhan Vong imparatorluğu, stratejik öneme sahip Merkez bölgesini ele geçirmek için Orta Halka ve Yayılım Bölgesi'ne doğru saldırıya başladı. Yuuzhan Vong YSS 26 yılında Hutt Uzayı'nı işgal etti fakat iyi savunan Bootana Hutta anklavını aşmayı başaramadı.[3] Jedi'a karşı seferlerinin parçası olarak Vong ve işbirlikçileri Barış Tugayı, yerine bir damutek kolonisi inşa ettikleri Yavin IV'te bulunan Jedi Praxeum'u yok etti. Bu koloni Jeedai aykırılığının doğum yeri oldu ve düşük İşçi sınıfı ve Mahçuplar arasında yaygın hale geldi.[85]
YSS 27 yılında Myrkr üzerinde bir görev sırasında Jedi, Anakin Solo'nun ölümü de dâhil birçok kayıp aldı.[86] Aynı yılda Coruscant'ın kaybedilmesiyle Yeni Cumhuriyet, askeri bir tersane olarak önemini geri kazanan Dış Halka gezegeni Dac'a yerleşti. Yeni Devlet Başkanı Cal Omas, Yeni Cumhuriyet'in Galaktik Bağımsız İttifaklar Federasyonu'na dönüşmesini sağlayarak Senato üzerinde yargı gücünü artırdı. YSS 28 yılında Galaktik İttifak, Ylesia'yı Barış Tugayı'ndan geri aldı fakat zaferleri, Yuuzhan Vong'un Barab I, Rutan ve Belderone'da aldığı zaferlerle gölgelendi.[21] Yaga Minor ve Muunilinst'e[87] yapılan bir saldırıdan sonra İmparatorluk Kalıntısı, Bastion ve yakınındaki gezegenleri koruyarak savaşa Cumhuriyet'in yanında girdi.[87]
Bu sırada Ssi-ruuvi Egemenliği, hain Bakura Başbakanı Molierre Cundertol'un desteğiyle Bakura'ya ikinci bir işgal denemesi yaptı fakat Bakuralılar, Galaktik İttifak ve P'w'eck Özgürlük Hareketi tarafından püskürtüldü.[88] Yuuzhan Vong seferlerini Caluula da dâhil kenar gezegenleri almak için Tion Kümesi'ne odakladı.[17]
YSS 29 yılında Yuuzhan Vong, İttifak'ın Coruscant'a saldırmak için avantaj sağladığı Dac'a bir saldırı düzenleyerek uzun bir savaştan sonra ele geçirdi. İttifak, Caluula'da Alfa Kırmızı biyosilahını ortaya çıkararak Yuuzhan Vong garnizonunu ortadan kaldırdı fakat mutasyona uğrayarak gezegenin biyosferini yok etti.[89] Savaşın bitmesiyle Dış Halka, Hutt'lar bölgelerinde kontrolü ele geçirirken yeniden Galaktik İttifak kontrolüne girdi. Ancak köle ticareti yapan Senex ile Juvex sektörünün mülteci göçünü teşvik etmesiyle bölgede merkezi hükûmetin varlığı düşüktü.[3]
Miras devri[değiştir | kaynağı değiştir]

Yuuzhan Vong Savaşı musibetinden yaklaşık on yıl sonra Dış Halka, Ossus gibi gezegenlerde, Ossus önemli bir rol oynamamasına rağmen, İkinci İmparatorluk İç Savaşı'nın savaş alanı oldu. YSS 43.5'ta sürgün Luke Skywalker ve oğlu Coruscant'tan ayrıldığında Dış Halka'da kayıp bir Sith Düzeni ve Maw Kümesi'nde Abeloth isimli bir karanlık taraf enerjisi buldu.
YSS 127'de Darth Krayt'ın dirilmiş Tek Sith düzeni, Jedi ve Yuuzhan Vong'un birçok gezegeni barış için yeniden düzenlemesini planlayan Ossus Projesi'ni bozmak için Yuuzhan Vong paryası Zenoc Quah ile işbirliği içine girdi. İmparatorluk Kalıntısı'nın halefi ve Vong karşıtı olan Fel İmparatorluğu bunu İttifak'a savaş açmak için kullandı. YSS 130 yılında İttifak teslim olmuş ve İmparatorluk, Coruscant'ı ele geçirmişti. Ancak Krayt, Roan Fel'i güçten düşürdü ve kendi Sith İmparatorluğunu kurdu.
Ossus'ta bulunan Jedi Akademisi, Üçüncü Jedi Tasfiyesi'nin yaşandığı yer oldu. Tasfiyeden kurtulan ve efsanevi Skywalker ailesinin bir üyesi olan Cade Skywalker kendini arındırmak için Dış Halka boyunca yolculuk etti. Socorro, Daluuj, Borosk, Iego, Munto Codru ve Wayland gibi çeşitli Halka gezegeni, Tek Sith ile Jedi, Fel sadıkları ve İttifak arasında yaşanan çatışmaların yeri haline geldi. YSS 137 yılında Roan Fel'in güçleri, Bastion'u yeniden ele geçirdi ve etrafında bulunan uzayı güvence altına aldı. Bir İttifak ve İmparatorluk birleşik gücü, Sith kalesi Dac'a baskın yaparak Mon Kalamari Tersaneleri'ne hasar verdi ve Gelişmiş Yıldız Destroyeri Alliance'ı ele geçirdi.
Sith ise Mon Kalamari türünü hedef alan bir soykırım ile karşılık verdi. Birkaç geri çekilmeden sonra Darth Wyyrlok, Final Protokolü'nü başlattı ve Sith bilimci Vul Isen tarafından yaratılan zehirlerle Dac'ın okyanusları zehirlendi. Zehir birkaç gün içinde okyanuslarda bulunan tüm canlıları öldürdü ve İttifak ile İmparatorluk'un tüm kaynaklarını tahliye etmesine yol açtı. Gezegenin milyarlarca Mon Kalamari, Quarren, Whaladon ve Moappa türlerinden %20'sini kurtardılar ancak Dac yaşanamaz hale geldi.
Arkanis sektöründe korsancılık fazla olduğu için Amiral Gar Stazi'nin İttifak güçlerine karşı bir Sith pususunun yeri oldu. Kara Güneş'in bölgedeki, özellikle Tatooine'de, operasyonları,Cade ve Gunn Yage'nin eforlarıyla önlendi. Yıldırım Vuruşu Operasyonu sırasında Sith güçleri, Roan Fel'i Agamar'da yakalamaya çalıştı fakat sadece kızı Marasiah Fel'i yakayabildiler. Daha sonradan Sith'in Da Soocha'yı zehirlenmesi ve Napdu'da bulunan Hutt Tapınağı Maya Armus'un yok edilmesi, Hutt'ların İttifak ve İmparatorluk yanı sıra Sith'lere karşı savaşa girmesine yol açtı.
Hükûmet[değiştir | kaynağı değiştir]
Merkez Dünyalar'dan uzaklığı yüzünden herhangi bir galaktik bölge etkisi, Dış Halka'da yarı yarıya etkiliydi. Bunun sonucu olarak bölgede iletişim ve emniyet sınırlıydı ve galaktik toplum enstitüleri sadece konsept olarak kalıyordu.[3] Hutt Uzayı, Juvex ve Senex sektörleri ve Kanz Karışıklıkları sırasında Kanz sektöründe yaşanan çeşitli suç ve vahşetler göze çarpmıyordu. Galaktik Cumhuriyet'in tarihi boyunca merkezi kontrol sınırlıydı ve Yeni Sith Savaşları sırasında çoğu kaybedilmişti.[3]
Cumhuriyet bölge üzerinde kontrolü hiçbir zaman elde edemedi ve Ruusan Reformları ile Cumhuriyet Askeriyesi'nin ortadan kaldırılması bunu daha da zor hale getirdi. Ortada kalan güç boşluğu Hutt'lar ve Ticaret Federasyonu ile Ticaret Birliği gibi holdingler tarafından dolduruldu. Çoğu Dış Halka gezegenlerinin Galaktik Senato'da temsilcikleri bu şirketler tarafından satın alınırken kafası karışık diğerleri ise Bağımsız Sistemler Konfederasyonu'na katıldı.[3]
Klon Savaşları, Cumhuriyet ve halefi Galaktik İmparatorluk'a bölge üzerinde merkezi kontrol sağlamak için fırsat sağladı. Galaktik İç Savaş boyunca İmparatoruk güçleri ve Yeni Cumhuriyet arasında yaşanan savaşma yüzünden merkezi hükûmet bocaladı. Geriye kalanlar yıkıcı Yuuzhan Vong Savaşı sırasında çöktü ve yeniden kurma eforları ise İkinci İmparatorluk İç Savaşı tarafından engellendi. Bu yüzden bölge kendi haline bırakıldı.[3]
Sahne arkası[değiştir | kaynağı değiştir]
Star Wars taslağının ilk ve ikinci tasarılarında Dış Halka'ya Yabancı Diyar (Outlands) adı verilmişti ve Büyük Yarık'ın en uzak köşelerine kadar giden bir ekvatordu. İmparatorluk'a karşı direnişin merkez noktasıydı.