- "Yüce Şansölye, Senato delegeleri, tam burada ticaret rotalarının vergilendirilmesi ile başlayan bir trajedi yaşandı ve şimdi bizim gezegenimizin Ticaret Federasyonu zulümü ile devam ediyor!"
- ―Sheev Palpatine
Ticaret Federasyonu, Galaktik Cumhuriyet'in çöküş dönemi sırasında faaliyet gösteren bir nakliye ve ticaret holdingiydi. Federasyon zamanla o kadar güçlenmişti ki Galaktik Senato'da temsilci edinmişti. Genel Vali Nute Gunray, Sith Lordu Darth Sidious ile anlaşarak Cumhuriyet'i kaosa sürüklemek için barışçıl gezegen Naboo'yu işgal etti. Ancak Federasyon işgal güçleri Kraliçe Padmé Amidala'nın kuvvetlerince mağlup edildi ve böylece işgal teşebbüsü başarısızlıkla sonuçlandı. Gunray, işgalin ardından tutuklansa da hapisten kaçıp yeniden Federasyon'un başına geçti ve Federasyon'un droid ordusunu Bağımsız Sistemler Konfederasyonu'nun hizmetine sundu. Konfederasyon, Federasyon'un ordusuyla Klon Savaşları boyunca Cumhuriyet ve Jedi ordularına karşı savaştı. Gunray ve diğer İdari Ayrılıkçı Konseyi üyeleri savaşın sonunda Darth Vader tarafından öldürüldü ve Ticaret Federasyonu yeni kurulan Galaktik İmparatorluk tarafından kamulaştırıldı.
Federasyon genellikle gezegenleri özel sözleşmeler imzalamaları için zorlardı. Bu sayede bazı durumlarda gezegenleri abluka altına alma ve sistem politikalarını kontrol etme şansı elde ederlerdi.
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Kuruluşunun erken dönemleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- "Çünkü Dış Halka'nın küçük bir köşesinde tehlikeli bir şey oluşuyor. Kendi kendine hizmet eden şirketlerin istihdamındaki suç kuruluşları ve paralı gruplar gibi hoşnutsuzluk da artıyor. Seswenna sektörünün serbest ticaret bölgelerinde bir tekel kurmaya kararlı olan Ticaret Federasyonu'nun lommit madenciliği konusunda endişeleri var."
- ―Sheev Palpatine, Wilhuff Tarkin'e
Ticaret Federasyonu'nun kökeni Galaktik Cumhuriyet'in dış yıldız sistemlerinde kalkınmayı teşvik etmesine dek uzanır. Hükûmet bölgeyi ekonomik anlamda canlandırmak için Serbest Ticaret Bölgeleri oluşturarak yolcu akışının ve ticari akışın bu bölgelerde artması konusunda başarılı adımlar attı. Fakat yeni oluşan bu zenginlik kapısı ticari gemileri yağmalayan her türlü korsan ve yağmacıyı da cezbetti. O zamanlar galaksinin Dış Halka Bölgeleri, çoğunlukla kanunsuz ve Cumhuriyet'in kontrolünün dışındaydı. Korsanların ve kanunsuzluğun etkilerinden korunmak için bazı büyük maden, finans, üretim ve taşımacılık şirketleri kendilerini korumak için birleşti. Korsanlarla mücadele etmek, iç anlaşmazlıkları çözmek ve cumhuriyet bürokrasisi içerinde ticari çıkarlarının korunmasını ve artmasını teşvik etmek için Ticaret Federasyonu'nu kurdular.[10]
Zamanla Ticaret Federasyonu boyut, prestij ve güç bakımından büyüyüp geniş bir savaş gemisi filosu kurmuş ve Cumhuriyet'in Galaktik Senato'sunda bir temsilci kazanmıştı. Sonunda Ticaret Federasyonu; ticaret yolları ve çevresinde kendi kanunlarını işleten, komşu sistemlere nüfuz eden ve fahiş "koruma" ücretleri gasp eden bir organizasyona dönüştü. Serbest Ticaret Bölgeleri ise zamanla sadece Ticaret Federasyonu'na bağlı büyük şirketler serbest ticaret yapabildiği, bireysel tüccarların ise ağır ücretler ödemek zorunda bırakıldığı bölgeler haline gelmişti.[10]
Cumhuriyet Devri'nin son yıllarında Ticaret Federasyonu, Galaktik Cumhuriyet ile bir güç mücadelesine girişti.[11]YSÖ 33 yılında[12] anlaşmazlığa bir son vermek için Dış Halka gezegeni Eriadu'da bir zirve yapılmasına karar verildi. Ancak bilindiği üzere Eriadu Konferansı, Nebula Cephesi olarak bilinen radikal siyasi grubun ortaya çıkmasıyla bir fiyaskoya dönüştü. Cephe, o zamanlar Galaktik Cumhuriyet Yüce Şansölyesi olan Finis Valorum'a düzenlediği suikastı başarıyla tamamlayamasa da Ticaret Federasyonu'nun direktörünü[11] ve birkaç önemli Kuatlı yöneticiyi öldürmeyi başardı.[13] Sonuç olarak Neimoidialılar iktidar boşluğundan yararlandı ve içlerinden biri olan Nute Gunray'i Ticaret Federasyonu'nun yeni Genel Valisi yaptı.[11]
İş becerileri ve acımasız ilişkileri ile tanınan[2] Neimoidialıların[14] önderliğinde Federasyon, galaksideki en zengin kurumsal kuruluşlardan biri haline geldi ve Dış Halka Bölgeleri'ndeki yıldızlararası taşımacılığın büyük bir bölümünü kontrol etmeye başladı. Cumhuriyet'in Galaktik Senato'sunda temsil edildiler ve nüfuz sahibi koltuklarını lobi yaparak daha fazla güç kazanmak için kullandılar.[6] Nihai hedefleri tüm galaktik ticaret yollarını, limanları ve yük gemilerini kontrol etmekti; karları artırmak ve Cumhuriyet vergilerinden kaçınmak için her şeyi yapabilirlerdi.[15] Federasyon, Cumhuriyet'in son yıllarında keşiflerini sürdürdü. Everi Chalis'in annesi, altı yaşındaki kızını böyle bir keşif gemisinin kaptanına satmaya çalıştı ancak kaptan Everi çok küçük bulduğu için kadının teklifini reddetti. Bunun yerine ona bir paket nekroz kristali verdi.[16] Baktoid Zırh Fabrikası, Ticaret Federasyonu adına droid dökümhaneleri tasarlamak için Geonosisli Önemsiz Poggle ile uzlaştı.[17] Şirket ayrıca Akiva'nın da dâhil olduğu gezegenlerde droid üretim tesislerinin varlığını korudu.[4]
Federasyon kâr marjlarını korumaya hevesliydi; tarım bilimcisi Leo Leonis ve eşi Tepha, Chrona gezegeni için genetiği değiştirilmiş ürünler tasarladıktan sonra şirket icatlarının kendi karları için depolarda çürümesine izin verdi. Bir yıl içinde yeni mahsüller dağıtıldı ve Leonis'in aksi yönde sunduğu ifadeye rağmen Cumhuriyet davayı Federasyon lehine sonuçlandırdı.[9]
YSÖ 34 itibariyle[18] Ticaret Federasyonu, Cumhuriyet'in Serbest Ticaret Bölgesi mevzuatındaki boşluklardan yararlanarak Dış Halka'ya doğru genişleyen merkeziyetçi bir örgüt oldu ve Senato'daki etkisini artırmaya devam etti. Federasyon gibi galaktik endüstriyel şirketler; Coruscant'ta kendilerini bu tür grupların hizmetine adayan senatörler, lobiciler ve girişimciler için ekonomik bir yükseliş sağladı. Seswenna sektöründeki bazı lommit madenciliği sorunları, Serbest Ticaret Bölgeleri'ni tekelleştirmeye kararlı olan Federasyon'un dikkatini çekti ve Federasyon sıkıntıdaki Naboo Kralı Veruna ile ters düştü.[19]
Sith'ler ile iş birliği[değiştir | kaynağı değiştir]
- "Olduğu gibi söyledik. Güçlü müttefiklerimiz var. Hemen teslim olmanız akıllıca olur."
- ―Bir Neimoidialı, korsan grubuna
Naboo İşgali'nden önce Federasyon, örgütün gelecek planları arasında bulunan projeler ve operasyonlarda[5] çıkarı bulunan Sith Lordu Darth Sidious ile temasa geçti.[1] Ancak Gunray'in iktidara yükselişi aslında Sidious tarafından kurgulanmıştı.[20] Sith, Federasyon'a itaatleri[21] karşılığında para ve güç vadetti. Federasyon teklifi kabul edip gizlice Sidious ile müttefik oldu.[5] Üretim gücünü kullanan Ticaret Federasyonu korsan saldırılarından korunmak için kendi droid ordusunu[22] kurdu. Sidious'ın bu ordunun kurulması emrini[22] yerine getirmek için saldırılarından[23] korunma yasasını çarpıtarak gizlice büyük çaplı bir ordu oluşturdular.[21]
Federasyon, Sidious ile gizlice ittifak kurarak Kellux sistemi'nde -Cumhuriyet'in yaptırımlarının ötesinde- madencilik tesisleri kurmaya çalıştı ancak droid savunmaları, droidleri etkisiz hale getirmek için elektrostatik alan jeneratörleri kullanan bir korsan grubu tarafından yok edildi. Sidious, mahsur kalmış müttefiklerine yardım etmesi için Sith çırağı Darth Maul'u gönderdi; Zabrak, bir küre-kanat filosunu yok etmek ve Kellux üzerinde ele geçirilmiş Federasyon savaş gemisine binmek için tam zamanında geldi. Korsanlarla savaştı ve onları öldürdü. Korsanları öldürdüğünü Sidious'ın duymasından çekinen Maul hayatta kalan Neimoidialıları da öldürdü.[5]
Ticaret Federasyonu filosu, Serbest Ticaret Bölgeleri'nin[24] vergilendirilmesini sağlayan bir Senato yasası olan Prop 31-814D'ye[25] yanıt olarak ve manipülatif Sith Lord'u Darth Sidious'un emirlerini yerine getirerek[6] droid ordusuyla Naboo'yu ablukaya alıp işgal etti. İşgal, Naboo Senatörü Sheev Palpatine'in -Sidious'ın halk içinde kullandığı kimliği- Yüce Şansölye seçilmesi için bir bahane oldu. Bu süre zarfında Ticaret Federasyonu, işgali kontrol eden ve işgal Kraliçe Padmé Amidala tarafından sona erdirilene dek Theed Kraliyet Sarayı'na yerleşen Genel Vali Nute Gunray tarafından yönetildi.[1]
Genel Vali Gunray, Cumhuriyet yetkilileri tarafından tutuklandı ve yargılanmak üzere sevk edildi ancak çok sayıda yargılamadan sonra hapisten kaçtı ve Federasyon'un lideri olarak konumunu korudu.[2] Buna rağmen sözde "Naboo bozgunu"nun suçu, çoğunlukla Federasyon'a ve Valorum'un siyasi liderliğine kaldı.[20] Federasyon'un bazı üyeleri istilanın başarısız olmasının ardından öfkeli Cumhuriyet'i yatıştırmak için savaş droidi ordusunu lağvetmek istedi. Bu teklif kabul edilmese de Federasyon yine de planlarını gözlerden uzak tutmak için Neimoidia'ya ve diğer Hazine Dünyalarına geri çekildi.[8] Nitekim, Federasyon'un Dış Halka taşımacılığındaki tekeli Naboo İstilası olayları nedeniyle kırıldı ve Eriadu Madencilik ve Taşımacılık gibi gruplar Ayrılıkçı Kriz büyürken zenginleşti.[19] Federasyon adına[17] tasarlanan Geonosis fabrikaları hala gizlice yüzeyin altında çalışıyordu ve Kont Dooku'nun uzlaşma çabaları sürerken[17] Federasyon'un silahlı kuvvetlerini artırmak için toplu savaş droidleri üretiyordu.[7]
Klon Savaşları[değiştir | kaynağı değiştir]
- "İftira! Onlarla iş yapmak bizi Ayrılıkçı yapmaz. Size Ticaret Anlaşması'nın 1647. maddesini kaç kez hatırlatmalıyım? Ticaret Federasyonu tarafsızdır."
- ―Lott Dod
Naboo'daki savaştan on yıl sonra Ticaret Federasyonu, Bağımsız Sistemler Konfederasyonu'na destek sözü verdi ve destekleri Klon Savaşları sırasında büyük bir askeri velinimet oldu. Bununla birlikte Federasyon, Cumhuriyet Senatosu'nda[7] sahip olduğu bir koltuk ile resmi olarak çatışmada tarafsız bir duruş sergileyerek Bağımsız Sistemler Konfederasyonu ile olan tüm bağlantılarını reddetti. Ticaret Federasyonu da açıkça Nute Gunray'den uzaklaştı; onu "radikal" olarak nitelendirdi ve görüşlerinin Federasyon'un görüşlerini yansıtmadığını belirtti ancak bu sadece bir yalandı ve Gunray hala gizlice Federasyon'un lideriydi.[2] Ticaret Federasyonu, Klon Savaşları sırasında genellikle Konfederasyon ve Sith tarafından daha fazla sistemi kendi amaçlarına hizmet ettirmek için bir kukla olarak kullanılsa da bu Federasyon tarafından her zaman inkar edildi.[26]
Ryloth Savaşı esnasında Cumhuriyet, Senatör Bail Organa ve Temsilci Jar Jar Binks'i Toydaria gezegeninin sevk için kullanılmasını rica etmek için gönderildi. Kont Dooku, durumu öğrendikten sonra görüşmelere katılması için Ticaret Federasyonu'ndan Lott Dod ile temasa geçti. Görüşmeler sırasında Dod, Toydarialıların Cumhuriyet malzemelerinin sevk edilmesine yardımcı olmasının tarafsızlıklarını tehlikeye atacağını ve Ticaret Federasyonu'nu Ayrılıkçı savaş gemileri tarafından saldırıya uğrama riskine sokacağını vurguladı.[26]
Federasyon tarafsız olsa da Gunray'in İdari Ayrılıkçı Konseyi'in üyelerinden olması BSK'nin Federasyon filolarını kullanmasına imkan tanıdı. Gunray, Cad Bane bir holokronu çaldıktan sonra Bolla Ropal'ı öldürmesine ve Cumhuriyet'ten kaçmasına yardım etmek için bir Federasyon filosunu ona ödünç verdi. Sonunda Federasyon filosu yok edildi ve bu Gunray'i dehşet içinde bıraktı.[27]
Federasyon, Ayrılıkçılar için yeni savaş droidleri üretecek olan Geonosislilerin droid dökümhanesinin yatırımcılarından biriydi. Federasyon, fabrikanın Federasyon holdinglerinin teminatıyla finanse edilmesine yardımcı olan Galaksilerarası Bankacılık Klanı ile birlikte fabrikada öz sermayeye sahipti.[28]
Ticaret Federasyonu, Pantora'nın borçlarını ödemediği için tüm ticareti askıya aldıklarını iddia ederek Pantora ayını ablukaya aldı. Aslında Federasyon, gezegeni BSK'ye girmeye zorlamaya çalışıyordu. Federasyon subayı Sib Canay, Genel Başkan Papanoida'nın kızlarından birini kaçırtıp gemisinde tutsak etti. Ticaret Federasyonu'nun olaydaki parmağı Ahsoka Tano ve Senatör Riyo Chuchi tarafından ortaya çıkarıldı. Bunun hemen ardından Dod Senato'ya, Sib Canay'ın Nute Gunray'in Ayrılıkçı ideolojisine kapılarak kaçırmayı kendi başına düzenlediğini söyledi ve kendilerini BSK'nin ideolojisinden ayrı tutarak Federasyon'un tarafsızlığını yeniden teyit eden bir açıklama yaptı.[29]
Mandalor İdari Konseyi'nin bir üyesi bir şekilde Ticaret Federasyonu'na bağlıydı. Gezegensel ikmal krizi sırasında Başbakan Almec, Federasyon veya Kurumsal İttifak gibi mega şirketlere güvenmeyi şiddetle reddetti.[30]
Devletleşme ve miras[değiştir | kaynağı değiştir]
- "Ticaret Federasyonu'nun hala iş başında olmasını ister miydin Leonis?"
"Hayır! Ailemin işini mahvetmeye çalıştılar!" - ―Tralls ve Zare Leonis
Federasyon liderleri, Dış Halka Kuşatmaları'nın ardından volkanik gezegen Mustafar'da Darth Vader tarafından öldürüldü ve şirket, yeni kurulan Galaktik İmparatorluk[31] tarafından kamulaştırılırken hesapları İmparatorluk finansörü ve eski Federasyon çalışanı Arsin Crassus tarafından yağmalandı.[4]
Galaktik İmparatorluk döneminde, Ticaret Federasyonu birçok kişi tarafından karalandı; Leo Leonis, dönemin bir kabus olduğunu düşündü. Tralls gibi eğitmenler, Chrona'daki kıtlık krizinin Federasyon tarafından tasarlandığını öne süren bir versiyonunu halk arasında yaydılar. Zare Leonis, Federasyon'un ailesinin işini mahvettiğini kabul etmesine rağmen olayların bu versiyonuna itiraz etti ve şirketin artık iş yapmamasına sevindi.[9]
Organizasyon[değiştir | kaynağı değiştir]
Zengin bir kurumsal organizasyon olan Ticaret Federasyonu, bir Genel Vali tarafından yönetilirdi. YSÖ 32 itibarıyla Nute Gunray Federasyon'a Genel Valilik yaptı ve Naboo'nun işgalini yönetti. Federasyon'un ayrıca Senatör Lott Dod tarafından temsil edildiği Cumhuriyet'in Galaktik Senato'sunda[6] bir koltuğu vardı.[32] Federasyon'un diğer pozisyonları mali görevli ve diplomattı.[22] Ticaret Federasyonu silahlanma komisyonu, Federasyon'un bir parçasıydı.[33]
Sahne arkası[değiştir | kaynağı değiştir]
Ticaret Federasyonu, hem İngiliz Doğu Hindistan Şirketi'nden hem de Türkçede Hollanda Doğu Hindistan Şirketi olarak bilinen 17. ve 18. yüzyıllarda var olan VOC'dan (Vereenigde Oostindische Compagnie) esinlenerek yaratılmıştı. Özellikle VOC; kendi filosunu bulundurma (çoğu ülkeye rakip olan), kendi savaşlarını başlatma, anlaşmaları müzakere etme ve kolonileri tutma hakkına sahipti ve son derece kârlı baharat ticaretinde neredeyse tekeldi. Şimdiye kadarki ilk uluslararası şirket olarak kabul edilen şirket, günümüz dolarıyla yaklaşık 7,4 trilyon dolar değere sahip.[34]
